Kısırlık bir çiftin en az 1 yıl süreyle doğum kontrolü uygulamaksızın düzenli cinsel birliktelik kurduğu halde çocuk sahibi olamaması durumudur. Kısırlık her 6 çiftten 1 isinde görülmektedir. Erkeklerin veya kadınların üreme sistemindeki problemden kaynaklanabilir. Kısırlığın erkek üreme sisteminden kaynaklanması oranı %20 dolaylarındadır.

Erkeklerde kısırlık nasıl oluşur?

Erkeklerde görülen kısırlıkta en büyük neden erkeğin çok az sperm üretmesi yada hiç sperm üretmemesidir. Bunun nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Zehirli kimyasallara veya radyasyona maruz kalma
• Klinefelter Sendromu gibi erkeklik hormonu olan testosteronun azalmasına yol açan genetik bir rahatsızlığa sahip olma
• Sıkça uzun süreli küvette banyo yapmak
• Sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı
• Ergenlik veya yetişkinlik döneminde ciddi kabakulak enfeksiyonu geçirmek.
• Hormon bozuklukları
• Üreme organında spermlerin geçişine engel olacak enfeksiyon geçirmek
• Testislerde ciddi şekilde yaralanma
• Varikosel: Varikoselin neden kısırlığa sebep olduğu konusunda henüz kesin bir bilgi yoktur. Ancak genişleyen damarların testislerde sebep olduğu ısı artışının sperm üretimini olumsuz etkilediği, genişleyen damarlarda biriken kanda anormal konsantrasyonlara ulaşan böbreküstü bezi ve renal ürünlerin sperm oluşumunu olumsuz etkilediği, yine bazı metabolik ürünlerin artması ve oksijenlenmenin azalmasının sperm üretimini olumsuz etkilediği gibi birtakım teoriler mevcuttur.
• Jokey şortu gibi dar iç çamaşırlarını uzun süreli kullanma
• Sık ve her gün cinsel birliktelik yaşanması sonucunda olgun sperm oluşamaması

Bazen spermler anormaldir

Spermler düzgün biçimli olmayabilir, iyi ve düzgün bir şekilde yüzemeyebilir veya yaşam süreleri normalden kısa olabilir (Normal bir spermin yaşam süresi yaklaşık 4 gündür). Anormal sperm aşağıdaki koşullardan kaynaklanıyor olabilir:

• Cinsel birleşme sırasında boşalmanın erken gerçekleşmesi
• Sidik torbasından, prostattan, idrar yolu ameliyatlarından, diyabetikten veya bazı ilaçlardan kaynaklanan ters yönde boşalma (spermin erkeğin mesanesine doğru ilerlemesi)
• Ereksiyonu sağlamada yetersizlik (muhtemel bazı ilaçlardan veya Peyroni hastalığı gibi hastalıkların yan etkilerinden kaynaklı)

Diğer sebepler ise:

• Ciddi yaralanma, ameliyat veya diyabetik gibi tıbbi rahatsızlıklar
• Steroid gibi çeşitli ilaçlar
• Cinsel birleşme sırasında yağlı maddeler kullanılması (spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırırlar).
• Özellikle 40 yaşından sonra yaşlanmayla beraber doğal olarak üretkenlikte düşüş

Nasıl teşhis konur?

Başlangıçta her iki çiftte bir sağlık uzmanına danışabilir. Daha sonra bir uzaman yönlendirilebilirsiniz. Erkekler genellikle bir üroloji uzmanına gözükürler. Siz ve partneriniz fiziksel bir sınamadan geçersiniz.

Aşağıdaki konular hakkında size sorular sorulur:

• Cinsel yaşam geçmişiniz, varsa önceki hamilelikler
• Sağlık geçmişiniz
• Alkol ve uyuşturucu kullanımınız
• Cinsel birleşme aktiviteleriniz (ne sıklıkta beraber olduğunuz, birliktelik sırasında ne tür ilaç katkıları kullandığınız gibi)

Erkeklerden aşağıdaki testlerde istenebilir:

• Spermlerin kalitesini ve sayısını ölçmek amacıyla sperm testi
• Hormon dengesizliğini, enfeksiyon veya çeşitli hastalıkları kontrol amaçlı kan testleri
• Enfeksiyon kontrolü için penis sıvısı testi
• Ultrason taramaları

Nasıl tedavi edilir?

Eğer kısırlığa yol açan bir rahatsızlığınız varsa tedavi hormon veya antibiyotik gibi ilaç tedavisini veya ameliyatı içerebilir. Bazen tedavinin kombinasyonları her iki partner için de gerekli olabilir.

Erkekte kısırlık için olası tedaviler:

• Hormon dengesizliği için hormon alımı
• Daha fazla sperm üretimi için ilaç alımı
• Enfeksiyonu temizlemek için antibiyotik alımı
• Uzun süreli sıcak duş, küvette banyo ve saunadan kaçınma.Yüksek sıcaklık sperm sayısını düşürebilir. Jokey şortlarındansa normal şort giyilmesi yardımcı olabilir.
• Cinsel birleşme sırasında ilaç katkıları kullanmamak
• Her gün cinsel birliktelik yaşamamak
• Ereksiyon problemleri için terapiste gitmek
• Testislerdeki bozukluğu düzeltmek için ameliyat olmak veya sperm taşıyan tüplerdeki tıkanıklığı kaldırtmak

Eğer sperm sayımınız düşükse yapay döllenme bir seçenek olabilir.Sperm değişik zamanlarda toplanır ve yeterli miktara gelmesi için depolanır. Daha sonra en verimli zamanında partnerinizin rahmine yerleştirilir. Bu başarı sağlanan bir işlemdir. Eğer sperm sayımınız hala düşükse veya sperminizle ilgili başka problemler varsa başka bir erkekten sperm bağışı almayı düşünebilirsiniz.

Başka bir yöntemde suni döllenmedir. Yumurtalar kadından alınır ve laboratuarda bir spermle döllenir. Döllenen yumurtalar daha sonra kadının vücuduna tekrar yerleştirilir. Bu işlem sperm sayımınız düşükse veya partnerinizin tüpleri tıkalı yada zarar görmüşse uygulanır.

Kısırlığın tedavisi bir çift için stres dolu olabilir. İlişkinizde alışık olmadığınız bir zorlamaya sebep olabilir. Danışmak zor zamanlarınızı kolayca atlatmanıza yardımcı olabilir.

Kısırlığı nasıl önleyebilirsiniz?

Genetik problemlerden yada birtakım hastalıklardan kaynaklanan kısırlığı önlemek mümkün olmayabilir. Ancak kısırlığa yol açan faktörlerin riskini azaltmaya yardımcı olması açısından aşağıdakiler uygulanabilir:

• Cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek için lateks ve poliüretan prezervatif kullanılması. Cinsel birliktelik yaşadığınız partnerinizin bir başkasıyla aktif cinsel hayatı olmaması
• Haftada 1-2 kadehten fazla alkol tüketilmemesi
• Eroin gibi uyuşturucuların kullanılmaması. Reçeteli ve reçetesiz ilaçlarda doz aşımının olmaması
• Sanayi kimyasalları ve zirai ilaçlar gibi zehirli maddelere maruz kalınmaması
• Fazla radyasyona maruz kalınmaması
• Uzun süreli ve sıcak banyo yapılmaması ve dar iç çamaşırı kullanılmaması
• Kişisel sağlık ve hijyene önem verilmesi